Sommigen van ons zijn gezegend met een sterk verantwoordelijkheidsgevoel. Het is een mooie eigenschap waar veel werkgevers blij mee zijn. Want dit zijn medewerkers die er dus alles aan doen om te zorgen dat alles goed gaat. Als we ons namelijk verantwoordelijk voelen zijn we betrouwbaar, zorgen we ervoor dat alles goed verloopt en zetten ons alleen nog maar meer in als er dingen fout gaan. We zijn dan ook (zeer) ijverig en zorgen ervoor dat we onze werkzaamheden zorgvuldig doen.
Hier is dus niets mis mee. Ook wordt dit vaak gezien en worden we hierom ook gewaardeerd. Dit stimuleert ons alleen maar meer en daardoor is niets ons teveel en werken we vaak hard en zijn niet beroerd om over te werken.
Gevaar van een te sterk verantwoordelijkheidsgevoel
Maar hier dreigt ook een gevaar. Want met een te sterk verantwoordelijkheidsgevoel en als we hier dus in doorslaan, dan gaan we naar oververantwoordelijk. Dan voelen we ons altijd en overal verantwoordelijk voor, zelfs voor zaken waar we helemaal niet verantwoordelijk voor hoeven te zijn. Wat er dan gebeurt is het volgende:
- We trekken veel werkzaamheden/taken naar ons toe, omdat we denken dat het tenminste goed gebeurt als we het zelf doen.
- We kunnen moeilijk dingen aan collega’s overlaten (omdat we weinig vertrouwen hebben in anderen) en daardoor kunnen we dus weinig delegeren.
- We bieden voor van alles steeds onze excuses aan en zeggen steeds sorry.
- We hebben steeds kritiek op onszelf als dingen niet goed gaan. We geven onszelf dan de schuld.
- We nemen vaak werk mee naar huis en denken buiten werktijd nog aan ons werk (soms liggen we er zelfs wakker van).
- We trekken kritiek ons erg aan omdat we zo ons best doen om alles goed te laten verlopen.
- We maken ons zorgen om het werk van onze collega’s (terwijl deze zich geen zorgen maken).
- We willen graag de regie over ALLES hebben (wat nooit lukt en waardoor we gefrustreerd raken).
Wat kunnen we nu doen om te voorkomen dat we té ver gaan in ons sterkte verantwoordelijkheidsgevoel? Hoe kunnen we als we hierin al (te) ver zijn gegaan, een stapje terug doen? Dit kan met de volgende drie tips:
Leren loslaten (voor jezelf)
Als we er teveel last van krijgen, dan zijn we wel bereid om hier iets mee te doen. Maar wat als we dit nog niet zo ervaren? Wat als we ons wel herkennen in bovengenoemde gevolgen van een te sterk verantwoordelijkheidsgevoel zijn, maar niet dusdanig last hiervan hebben dat we hiervan wakker liggen? Zijn we dan wel bereid om te leren dingen los te laten? Want dit vraagt wel iets van ons. Als we dit namelijk konden, dan waren we nooit doorgeslagen in onze verantwoordelijkheid. Dan hadden we al wel af en toe ‘nee’ kunnen zeggen en werk aan onze collega’s kunnen overlaten. Dan hadden we ons geen zorgen gemaakt over (de kwaliteit van) het werk van onze collega’s.
Daarom is het nodig om te willen leren los te laten voor jezelf. Om te voorkomen dat je er wel teveel last van gaat krijgen. Om te voorkomen dat je teveel werk op je bordje neemt en wel ’s nachts wakker gaat liggen van het piekeren over je werk. Om te voorkomen dat je hierdoor teveel stress krijgt en daardoor overbelast of overspannen raakt.
Dus gun jezelf om te leren hoe je zaken kunt loslaten. Kies iedere dag als je wakker wordt één (klein) ding wat je die dag gaat loslaten. Begin met echt iets heel kleins, want als dit een te groot iets is en het niet lukt om dit los te laten, dan ga je zeggen: ‘zie je wel het lukt toch niet’. Door met hele kleine dingen te beginnen en te merken dat het je lukt om het los te laten, krijg je namelijk steeds meer vertrouwen.
Begin bijvoorbeeld met te zeggen dat je je die dag met één ding niet zal ‘bemoeien’. Dit betekent ook geen goed bedoelde advies geven of meedenken (als het niet wordt gevraagd). Pas als dit is gelukt, begin je met een volgend iets om los te laten.
Vraag support aan iemand die je graag mag. Vertel deze persoon wat je wilt loslaten en of hij/zij je hiermee wilt helpen. Je zal merken dat dit je niet alleen zal helpen, maar je commitment wordt hierdoor ook groter.
Leren loslaten (voor de ander)
Gun de ander groei en ontwikkeling door te leren. Doordat we zelf namelijk snel geneigd zijn om iets gelijk op te pakken, ontnemen we anderen om dit te kunnen doen. We zijn vaak zo snel dat we de ander niet eens de kans geven om te kunnen reageren als er gevraagd wordt om iets te doen. ‘Dat doe ik wel!’, hoort de ander ons dan zeggen. Wat er dan gebeurt is dat de ander achterover gaat leunen en denkt laat haar dat dan maar doen. Dat vinden ze wel makkelijk. Maar daardoor ontnemen we anderen om iets te leren en ergens goed in te kunnen worden. Want stiekem is dit vaak de reden dat we het zelf oppakken. Dan gebeurt het in ieder geval goed, maar daardoor blijf jij last houden van een te sterk verantwoordelijkheidsgevoel.
Dus wacht eens een keer met gelijk ja te zeggen als er iets (niet specifiek alleen aan jou) wordt gevraagd om te doen. Tel eens tot tien voordat je reageert en kijk of een collega misschien aangeeft dit te willen doen.
Natuurlijk zal het in het begin raar voelen om niets te zeggen en (nog even) niet te reageren. Tenslotte reageren we al ons leven lang gelijk. Dat zit zo in ons systeem. Dus ben daarop voorbereid. Het zal in het begin onprettig aanvoelen, maar dit geldt ook voor de collega’s die normaal gesproken afwachtend zijn. Die zijn namelijk zo gewend dat wij gelijk reageren. Voor hen zal het dus ook onprettig aanvoelen om wel iets te kunnen/moeten zeggen en dus te reageren. Dus ben geduldig met jezelf en met de ander.
Bewust steeds kiezen
De derde tip is om steeds te kijken of je de ‘aap’ wel of niet op je schouders neemt. Dus in plaats van gelijk te reageren, denk je steeds eerst goed na of jij de juiste persoon bent om deze taak/klus/project te doen of dat dit misschien toch iemand anders is. Denk steeds goed na of dat wat wordt gevraagd bij jouw taken/verantwoordelijkheden hoort. Als dit wel zo is, kijk dan of je ook tijd hebt voor deze klus en of je dit ingepland kan krijgen. Dus kies heel bewust waar je ja tegen zegt.
Een bijkomend voordeel is dat je daardoor minder werk op je bordje krijgt, waardoor je het ook rustiger krijgt en ook minder werk mee naar huis hoeft te nemen. Je trekt daardoor namelijk minder werk naar je toe. Kun je nu alvast gaan denken over wat je met al die vrije avonden kunt gaan doen…
Tekst: Colinda Mertens
P.S. Wil jij aan de slag met jouw persoonlijke ontwikkeling? Check de webinar persoonlijke ontwikkeling op Clubp.nl
